Ik ga elk jaar naar India, maar voel me niet geroepen om daar al mijn geld weg te geven aan bedelaars. Ik houd me totaal niet bezig met politiek.  Ik kijk geen actualiteitenprorgamma’s en hoor altijd als laatste van nieuwe rampen, die elders in de wereld (of in Nederland) plaats vinden. Dat vinden mensen soms raar. Dat roept reacties op in de trant van: ja maar, heb je dan geen medelijden met die mensen? Medeleven, medelijden, compassie en inlevingsvermogen. Verantwoordelijkheidsgevoel. Zorgen voor anderen. De wereldproblemen op moeten of willen lossen…. Voor veel mensen is dat zo ongeveer allemaal hetzelfde.

Er is een verschil tussen mededogen en medelijden. Mede-lijden is een gevoel dat naar boven als je een ander in een nare, lastige of verdrietige situatie ziet. Je kruipt als het ware een beetje in de huid van de ander, en je kan zelfs de emotie voelen die de ander in die situatie (waarschijnlijk) voelt. Je voelt het verdriet, de ellende van de ander zelf ook en vaak roept dat bij jou de neiging op om te willen helpen, iets aan de situatie te willen veranderen, zodat het weer “goed” komt. Of je echt voelt wat de ander voelt, weet je natuurlijk niet. Waarschijnlijk gaat wat je voelt eigenlijk over iets van jouzelf: het raakt een pijn die je zelf eerder gevoeld hebt, of je kunt je heel goed voorstellen hoe jij je in een vergelijkbare situatie zou voelen. En je weet ook, dat je dat liever niet zou voelen. Medelijden heeft dus heel veel te maken met jouw interpretatie van de situatie of met jouw projectie daarvan.

Mededogen is anders. Mededogen heeft meer met bewustzijn te maken. Je bent je bewust van wat er bij de ander gebeurt. En ook van wat dat met jou doet. Je bent je ervan bewust dat de ander iets meemaakt, en dat dat iets bepaalde gevolgen heeft. Op die ander, of op jou. Het gaat daarbij bijna altijd om een situatie waar je NEE tegen zegt, die je niet oké vindt, en zeker niet als jou dat zelf overkomt of zou overkomen. Iemand steelt iets van je. Hij slaat je. Of hij doet iets in het verkeer wat jij stom vindt, omdat het misschien een ander in gevaar brengt. Of -kleiner misschien- iemand doet iets waar je je aan ergert, is onhandig, of gewoon niet slim bezig. Eigenlijk merk je bij jezelf in eerste instantie dan ook een negatieve reactie. Je hebt er misschien zelfs een oordeel over. Wat een stomkop, wat een boef, wat een sukkel…..


Wat is mededogen, hoe ziet dat er uit, waar komt dat vandaan?

Mededogen:

  • is een vorm van begrip voor de ander
  • heeft te maken met het besef, dat jij in potentie hetzelfde zou kunnen doen als de ander nu deed
  • ook als het niet zo fraai is
  • is het weten, dat we in de kern allemaal hetzelfde zijn
  • komt uit je hart
  • is dus geen begrip met je hoofd, maar met je hart
  • is een vorm van liefde
  • en is dus een uitdrukking van jouw ware zijn

Mededogen voelen. Of niet.

Om mededogen te voelen hebben we een zekere mate van empathie nodig, van begrip voor een ander. Dat kan variëren, van volledig begrip voor de situatie van een ander tot juist helemaal geen begrip/gevoel daarvoor.  Of we mededogen voelen wordt onder meer bepaald door je eigen bereidheid en je vermogen om de ander te begrijpen. Er zijn situaties waarin je je niet zo gemakkelijk kunt inleven. Waar je een oordeel over hebt. Die je niet kan of wíl begrijpen: iemand die een ander vermoordt; of die steelt; of die iemand in elkaar slaat.; of liegt. Die onaardig is tegen zijn kinderen.; of ontrouw is aan zijn partner; of ontrouw is aan zichzelf.

Het helpt dus als je het zelf ervaren hebt. Je kan het ook voelen door je verbeeldingskracht te gebruiken en je voor te stellen dat je zelf in die (moeilijke?) situatie bent en hetzelfde zou doen. Als iemand jouw kind vermoord, dou jij die ander dan ook niet willen vermoorden? Dan wordt het makkelijker om mededogen te voelen voor wat er speelt en je misschien zelfs meelevend op te stellen.

De tantrische boodschappen

Erkenning en acceptatie, vooral van jezelf

Veel, zo niet alles, heeft te maken met hoe je met jezelf omgaat. Hoe je naar jezelf kijkt. Welk oordeel je over jezelf hebt. Het helpt als je durft te erkennen en te accepteren, dat dat wat je ziet ook in jou is. Het helpt als je kan zien dat jij hetzelfde zou kunnen doen, dat jou hetzelfde zou kunnen overkomen als wat nu bij die ander het geval is. Als je kan toegeven, dat er in jou ook een moordenaar, een leugenaar en een dief steekt. Misschien zijn jouw omstandigheden anders, misschien beheers je je beter of zijn er mensen die je helpen om zulk gedrag niet te vertonen. Maar als het té erg wordt, als jij, of iemand die je lief is, heel erg bedreigd wordt, wat doe jij dan? Of als je iets heeeel graag wil? Of juist niet wil dat iets van jou aan het licht komt?

Natuurlijk heb je voor je eigen gedrag, ook als het niet zo “mooi” is, een goede reden. Van onszelf praten we veel goed. Van een ander vaak veel minder, omdat we diens motieven ook niet kennen. Maar ongeacht de reden, het gedrag kan hetzelfde zijn. Toch? Als je eenmaal durft toe te geven én kan accepteren, wat er allemaal in jou schuilt, is het minder moeilijk om toch enig begrip voor een ander te hebben. En te begrijpen, dat mooi of niet, iets toch kan gebeuren, onbedoeld of ondoordacht/onbewust. Voor het ene kun je makkelijker mededogen voelen dan voor het andere. Maar dat is alleen omdat we een zelf ook maar een beperkt idee hebben van hoe het voor een ander is. En van de last die de ander er wellicht zelf ook mee heeft.

Niet oordelen

Mededogen maakt, dat je stopt met oordelen. Met de ander te veroordelen. Met jezelf te veroordelen. Oordelen maakt dat je je afsluit. Dat je de verbinding met de ander verliest. Je bouwt een muurtje om je heen en wat daarbinnen is, is goed en wat daarbuiten is, is fout. Misschien zorgt je oordeel ook gelijk voor een reactie en word je boos. En ook daarmee sluit je je eigen hart. Jij kan er niet uit en de ander kan er niet in. Als de boosheid voorbij is en je ziet dat je je hart gesloten hebt, dan doet dat pijn. En dan word je misschien ook nog eens boos op jezelf en zeg je dingen als ‘zie je wel, ik ben niet goed genoeg, ik moet dit nu eens echt veranderen’. Je voelt je dan gefrustreerd. Je verliest de moed dat je het nog eens “goed” zult doen. Je hebt verdriet omdat je de ander buiten gesloten hebt. Om mededogen in onszelf te ontwikkelen is het nodig om eerst jezelf echt te begrijpen. Hoe meer je begrijpt dat mededogen in je ware aard ligt hoe pijnlijker het wordt als je dit bijvoorbeeld door boosheid weer even vergeet. En je zit dan vol oordelen over jezelf. Voor anderen heb je je mededogen al vergeten, laat staan dat je nog over hebt voor jezelf. Voor jezelf ben je toch altijd nog harder dan voor anderen? En het omgekeerde gaat ook op: hoe kan je mededogen voelen voor een ander als je jezelf constant vergeet en veroordeelt?

Zijn wie je bent of veranderen?

Als je jezelf veroordeelt, boos op jezelf bent, jezelf niet kan vergeven, dan is je reactie misschien dat je dat/jezelf nu toch eens onder handen moet nemen. Dat je moet veranderen. Het anders moet doen. Maar tantra zegt juist: probeer niet jezelf te veranderen. Integendeel, wees juist meer jezelf. Want in je kern ben je liefdevol, en heb je een aangeboren meedogend hart. Je kan erkennen wat je gedaan hebt. Je er bewust van zijn wat er gebeurt is. Ja, je was weer even boos. Ja, je kon even niet bij je hart. Zo is het nu even. Het is niet hoe je altijd wil handelen, maar nu is het even zo. Wees lief voor jezelf. Je bent gewoon een goedwillend, liefdevol mens, die daar misschien net even niet bij kon. Tja, jij bent ook maar een mens. Kijk er maar naar, gebruik je bewustzijn om naar jezelf te kijken. Elke keer weer, in elke situatie. En word je bewust van je patronen, je conditioneringen. O, ik word weer boos….. In deze situatie doe ik altijd…… En als je dat ziet, wel, misschien kan je het dan loslaten, anders reageren. Misschien verandert het dan wel vanzelf. In de acceptatie ligt de verandering in besloten…. Het verandert dan zonder het te veranderen.

Make love, not war..

Volgens het Boeddhisme is mededogen de wens om lijden en schade, en hun oorzaken te verwijderen. Door een groot mededogen te ontwikkelen werk je aan de wens dat alle voelende wezens vrij zullen zijn van lijden en de oorzaken daarvan. Hierbij gaat het echt om het voelen van empathie en niet om een vorm van medelijden die soms minzaam kan zijn. Deze vorm van mededogen is een heel edele gedachte. Ook vanuit kennen we het verlangen om ons helemaal goed te voelen. En vanuit de liefde van ons hart gunnen we dat een ander ook. Maar tantra zegt: ga niet de strijd aan met dat wat er is. Ga niet vechten. Het hoeft niet weg. Kijk er gewoon naar. En stuur je liefde er naar toe. En kijk wat er dan gebeurt. Misschien komt er een respons uit je hart. Kan je weer liefde voor de ander voelen. Die ander, met zijn vervelende gedrag. Of dat je –niet uit schuldgevoel, niet uit strijd- iets doet. Geef je een bedelaar iets. Niet om zijn probleem op te lossen, dat doe je toch niet, zelfs niet als je je hele vermogen weg geeft. Maar als je met liefde, vanuit je hart geeft, dan geef je geen geld, maar liefde. Aandacht, een blik, een moment van een ander zien. Wow, kan het nog mooier?

Zeg ja

Tantra zegt: alles is goed. Je hoeft niets te veranderen. Jij niet, je omgeving niet. Ja, zeg je misschien, dat is lekker makkelijk. Hoef je ook geen verantwoordelijkheid te nemen voor je gedrag. Misschien zeg je dat tegen jezelf, of zeg je dat (in gedachten) tegen anderen. En al die mensen die honger hebben en dood gaan of in oorlog zijn? Is dat goed dan?

Je hoeft niet te veranderen mededogen 1
Mensen maken keuzes. Soms met hun hart, soms met hun hoofd. Soms doen mensen stom, en nemen beslissingen -met vér strekkende gevolgen. Als jij vanuit je hart iets wil doen om de gevolgen van dergelijke keuzes positief te beïnvloeden, doe dat dan. Maar doe het niet vanuit een NEE. Die boeren vergiftenen ons met hun hormoondieren, zij verpesten het milieu voor mij, zij verknoeien de samenleving … Doe het vanuit een JA. Wat kan ik doen om de natuur beter tot zijn recht te laten komen. Wat kan ik eten om me gezond en fit en levendig te voelen. Hoe leef ik prettiger samen met de mensen om mij heen. Strooi eens geen actiepamfletten rond met `Zij vernietigen de wereld`, maar met liefdebrieven. Prachtige aarde, ik hou van jou en ik ruim lekker mijn rommel op.

 

Je hoeft niet te veranderen mededogen 2Je hoeft niet te veranderen mededogen 3

 ZO                                                                  OF ZO

 

 

En mag je dan nooit NEE zeggen? Natuurlijk! We hoeven niet altijd ‘ja’ te zeggen wanneer iemand iets van ons vraagt. We hoeven niet alles te tolereren. Het is goed om ‘nee’ te zeggen, zeker wanneer we voelen dat het verzoek niet reëel is, of dat we het niet kunnen waarmaken, of wanneer de ander ons probeert te gebruiken voor zijn eigen egoïstische doel. Het is goed om te spreken, om actie te ondernemen wanneer er schade aan onszelf of aan anderen wordt gedaan, zolang we dat met mededogen doen en niet met woede. En ook hier geldt: kijk waar je van je nee een ja kan maken! Kijk hoe je het wel wil, en vertel dat. Kijk wat je kunt doen om het (samen) goed te hebben en vertel de ander wat hij daarin voor jou (of een ander) kan doen.

Gebruik je intuïtie

Mededogen maakt misschien ook dat je een ander graag willen helpen, en soms is dat ook heel fijn of zelfs nodig. Begrip tonen of luisteren is soms al genoeg. Maar soms is het goed om te handelen. Maar bedenk wel: zuiver mededogen is een balans van liefdevolle zorg en heldere wijsheid. Die wijsheid geeft je het vermogen om bewust, rustig en liefdevol naar de situatie te kijken. En ook om helder te denken hoe je het beste kunnen helpen, zonder je te laten meeslepen door verstorende emoties. Je intuïtie vertelt je hoe je je mededogen vorm kan geven. Wat iemand werkelijk helpt. Luister maar naar je innerlijke stem. Laat je mededogen geen ‘medelijden’ en zeker geen ‘leiden’ worden (ik wil je graag helpen en ik weet wat goed voor je is). Je intuïtie, zeker gecombineerd met mededogen en liefde, zorgt er voor dat je feilloos weet wat echt gewenst of nodig is.

“Oefen” dicht bij huis

Het is natuurlijk zinloos om enerzijds te spreken over liefde voor alle wezens, over je één voelen en verbinding met “de ander”, terwijl je er in je eigen omgeving een potje van maakt. Wanneer je je liefde en mededogen wil uiten, begin dan met die wezens met wie we het meest te maken hebt. En dan helpt het om een beetje geduldig te zijn. Juist ook bij de mens(en) met wie je samenwoont of die je vaak tegenkomt. Waarom haast hebben, waarom moet het nu? Neem een beetje tijd. Geef even wat meer aandacht en ontspan een beetje…..

De frequentie van mededogen, hoe help je de ander werkelijk

Wanneer je zelf al wat meer in je hart kan zijn, of je bewustzijn al wat groter is (of dat in ieder geval denkt) dan is het soms moeilijk om te zien dat anderen in jouw ogen achterblijven. Ze doen het verkeerd en je wil ze graag op hun fouten wijzen. Om hen te helpen natuurlijk. Hoe goed bedoeld dat ook is, dat is geen mededogen. Al wil je “helpen”, toch zit je meer in het oordeel over wat er (nog) niet goed is. Besef dan dat het niet aan jou is om te oordelen over het proces, het levenspad van de ander. Iedereen bewandelt een ander pad en heeft een andere volgorde in het leven. Probeer je eigen (nieuwe) inzichten niet aan iemand op te dringen, maar heb mededogen voor het proces waarin die persoon zich bevindt. Kijk gewoon eens naar je eigen mededogen. Hoe ziet dat er uit. Hoe voelt dat. Waar voel je dat. Kan je het gevoel vergroten zonder er iets mee te doen, er vorm aan te geven. En kan je je dan voorstellen, dat jouw mededogen ook een vorm van energie is, die je ongezien kan verspreiden en dat je daarmee de ander kan steunen zonder dat hij het ziet, hoort of voelt. Maar hij merkt het wel. Hij voelt de frequentie van Mededogen. Hij voelt dat je mededogen je laat zien, dat dat iedereen zijn eigen pad bewandelt, dat je het oordeel over de ander kunt loslaten en hem alle liefde, steun en goeds stuurt, die hij maar kan gebruiken. En dan, zonder iets te `doen` help je de ander nog het meest.

Je hoeft niet te veranderen mededogen 4Mensen kunnen het voelen. Je hebt daarmee een uitstraling die misschien zelfs ongewild en onbedoeld (want alleen vanuit liefde gegeven) een effect heeft op anderen. Die op hun beurt wellicht die frequentie oppakken en ook weer verder verspreiden.

En dan ben jij de steen in de vijver……….!
En redt jouw mededogen de wereld.

Samenvatting

Durf jij te erkennen en te accepteren, dat dat wat je ziet ook in jou is?
Kijk eens of jij je gevoel van mededogen kunt vergroten
Meet jij wel met één maat; zowel voor jezelf als voor de ander
Kijk eens of je zelfs kunt stoppen met oordelen; word je bewust van je oordelen
Kijk of je kunt stoppen ook met jezelf te veroordelen
Leer meer en meer te accepteren wat er nu “is”, ook als het minder fijn is
Ga steeds naar je hart, laat je hart (mee)spreken
Leef vanuit JA
Weet dat je vanuit liefde (ja) soms ook Nee kunt zeggen
Vanuit mededogen kan/mag je de ander helpen.
Je het best je mededogen kunt “oefenen” bij de mensen die het dichtst bij je staan

Je kan je mededogen laten zien door mededogend te ZIJN

Solana

Je hoeft niet(s) te veranderen….. Heb wat mededogen

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *